ΙΔΕΟΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

ΙΔΕΟΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Είναι απόλυτα φυσιολογικό πολλές φορές να έχουμε ανήσυχες σκέψεις σχετικά με πράγματα της καθημερινότητας μας.

Μια πολύ συχνή σκέψη που κάνουμε όλοι είναι για παράδειγμα αν έχουμε κλειδώσει την πόρτα του σπιτιού φεύγοντας ή αν έχουμε κλείσει το θερμοσίφωνα.

Επίσης κάποιες σκέψεις Απαγορευμένες (βίαιες), να κάνουμε κακό σε κάποιον ή ακόμα να αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας εάν έχουμε μολυνθεί από κάποιον ιό ή αν έχουμε κάποιο ελάττωμα στην εμφάνιση μας.

Συνήθως όταν ελεγχθεί κάτι μια φορά αρκεί για να σταματήσει αυτή η ανησυχία και να ανακουφιστεί το άγχος που μας προκαλεί αυτή η σκέψη. Όταν όμως αυτό συνεχίζει να υπάρχει στο μυαλό μας σε μεγάλο βαθμό και σε μεγαλύτερη ακόμα ένταση ή και συχνότητα τότε αυτές οι σκέψεις λέγονται εμμονικές.

Οι ιδεοληψίες αυτές είναι επίμονες και παρεισφρύουσες. Παρεμβαίνουν στην καθημερινότητά μας εξαντλώντας το χρόνο και την ενέργεια μας.

Ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι αυτές οι σκέψεις είναι υπερβολικές άνευ βάση και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα μας προκαλούν άγχος και μας είναι αδύνατον να τις βγάλουμε απ’ το μυαλό μας.

Μας οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (καταναγκασμούς) προκειμένου να απελευθερωθούμε και να αντισταθούμε σε αυτές. Αυτό παρατείνει το Άγχος και την ανησυχία που μας προκαλούν οι εμμονικές σκέψεις καθώς επίσης και δυσλειτουργία στην ζωή μας και την παρεμπόδιση των δραστηριοτήτων μας.

Οι συνηθέστερες κατηγορίες εμμονικών σκέψεων είναι οι ακόλουθες:

1. Εμμονικές σκέψεις σχετικά με μολύνσεις. Πράγματα που μπορούν να μας κάνουν να αρρωστήσουμε ή μικρόβια που μπορεί να μας βλάψουν. Οι όποιες σκέψεις οδηγούν σε καταναγκασμούς καθαριότητας. Όπως το καθάρισμα του σπιτιού ή το γραφείο επανειλημμένα ή σε συγκεκριμένες φορές, το πλύσιμο των χεριών, πολλές φορές και στην αποφυγή να αγγίξουμε συγκεκριμένα αντικείμενα ή και ανθρώπους για να μην μολυνθούμε.

2. Εμμονικές σκέψεις σχετικά με συμπεριφορές ταμπού και σεξουαλικότητα. Προκλητικές σεξουαλικές σκέψεις για τρίτους ακόμα και για μέλη της οικογένειας, παιδιά ή οποιαδήποτε προκλητική συμπεριφορά. Μήπως φερθούμε βίαια σε κάποιον. Φόβος για βλάσφημη συμπεριφορά ή μήπως προσβάλουμε τον θεό. Αυτές οι σκέψεις μπορεί να μας οδηγήσουν σε νοητικούς καταναγκασμούς όπως να κάνουμε την προσευχή μας ή να επαναφέρουμε στο μυαλό μας συζητήσεις ή γεγονότα που συνέβησαν. Καθώς επίσης μπορούμε να οδηγηθούμε και σε ελεγκτικούς καταναγκασμούς όπως το κρύψιμο των μαχαιριών μέσα στο σπίτι ή τον συνεχή έλεγχο του σώματος μας ώστε να βεβαιωθούμε πως δεν θα βλάψουμε τον εαυτό μας ή κάποιον άλλον.

3. Εμμονές πως θα χάσουμε τον έλεγχο ή θα φερθούμε παρορμητικά. Μπορεί να ανησυχούμε πως θα βλάψουμε κάποιον άνθρωπο ή θα ‘χούμε βίαια ξεσπάσματα , παραβατική συμπεριφορά, χυδαιότητας και αγένειας. Επομένως μπορεί να ακολουθείται μία συγκεκριμένη τελετουργία όπως η πνευματική ανατροπή ή ακύρωση μιας αρνητικής λέξης ή εικόνας με μια θετική. Δεν είναι λίγες οι φορές που μπορεί να αποφύγουμε συγκεκριμένες καταστάσεις ή και ανθρώπους.

4. Εμμονές που σχετίζονται με την καθαριότητα και την τελειομανία. Αισθανόμαστε την ανάγκη να ναι όλα τακτοποιημένα και τοποθετημένα με μία σειρά είναι ακολουθούν ένα συγκεκριμένο στυλ τακτοποίησης. Όταν τα πράγματα δεν είναι στη θέση τους μας δημιουργεί μεγάλη αναστάτωση που ξεπερνάει τα χαρακτηριστικά της τελειομανίας. Επομένως κάνουμε πράγματα μέχρι να νιώσουμε ότι είναι όλα εντάξει γύρω μας όπως να αγγίζουμε τα αντικείμενα μπαίνοντας και βγαίνοντας απ’ το δωμάτιο, να τοποθετούμε τα αντικείμενα με μία συγκεκριμένη κατεύθυνση ή ακόμη να κάνουμε το βλεφάρισμα συγκεκριμένες φορές.

Πότε πρέπει να αναζητήσουμε βοήθεια;

Οι εμμονές και οι καταναγκασμοί αποτελούν ένδειξη της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής όταν:

• Σας παίρνουν πολύ χρόνο μέσα στην ημέρα

• Σας γεμίζουν ενοχές για τον εαυτό σας

• Επηρεάζουν αρνητικά την προσωπική σας ζωή και τις σχέσεις σας.

Για παράδειγμα όταν ανησυχείτε πως μπορεί να αρρωστήσει το παιδί σας όταν δεν έχετε το σπίτι σας καθαρό ή γενικότερα ότι κάτι κακό θα συμβεί σε βαθμό ώστε να ασχολείστε με το σπίτι όλη μέρα ή να ανησυχείτε σε σημείο που να μην μπορείτε να συγκεντρωθείτε στην εργασία σας, αυτό αποτελεί σημάδι ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και πρέπει να ζητήσετε την βοήθεια του κλινικού ψυχολόγου.

Με την ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, διερευνώντας και αντιμετωπίζοντας τα ψυχολογικά αίτια, και όχι απλά τα συμπτώματα.